Ο Χριστός καταδικάζει την επιδεικτικήν ελεημοσύνην ( τα ελατήριά της είναι ανθρώπινα, επιδεικτικά) , όχι γενικά την ελεημοσύνη, (αν κρύβεται).

Όταν ο Χριστός είπε πολλά για την ελεημοσύνη προς όλους αδιάκριτα, ανάφερε ότι και ο Θεός ανατέλλει τον ήλιόν του σε πονηρούς και αγαθούς.


Παράλληλα μας προέτρεψε και μας έπεισε μη «κομάν» (κόμη= μαλλιά, ευπρεπίζω τα μαλλιά μου, υπερηφανεύομαι) , να μην υπερηφανευόμεθα, για τις πολλές παροχές, ελεημοσύνες προς τους συνανθρώπους μας.


Αφού τακτοποίησε αυτά, αναιρεί (αφαιρεί) όλα όσα ενοχλούν την πολύκαρπη αυτήν ελιά (την ελεημοσύνην).


Γι’ αυτό ακριβώς λέγει: «Προσέχετε τὴν ἐλεημοσύνην ὑμῶν μὴ ποιεῖν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων».

Η ελεημοσύνη αυτή είναι καλή, γιατί είναι ελεημοσύνη προς τον Θεόν, (αν δεν γίνεται για ανθρώπινο έπαινο). Έπειτα επανέλαβε «μὴ ποιεῖν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων», και πρόσθεσε «πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖς».


Φαινομενικά φαίνεται ότι επαναλαμβάνεται η ίδια φράση δύο φορές. Αν όμως εξετάσει κάποιος τις δύο φράσεις, θα διαπιστώσει ότι δεν είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα. Άλλο είναι εκείνο (η ελεημοσύνη για ανθρωπαρέσκεια) και άλλο εκείνο (κρυφή ελεημοσύνη για τον Θεόν). Η ελεημοσύνη κατά Θεόν χαρίζει πολλήν ασφάλειαν, γιατί μαρτυρεί «άφατον κηδεμονίαν» (ανεκλάλητη φροντίδα για τον συνάνθρωπον) και «φειδώ» (φείδομαι=λυπούμαι) λυπητερή φροντίδα.


Είναι δυνατόν να κάνει κάποιος ελεημοσύνη μπροστά στους ανθρώπους και να κρύβεται , να μην την εκτελεί «διά τὸ θεαθῆναι» ( για ανθρώπινο έπαινο).


(Δεν διαλαλεί την καλήν του πράξη , αλλά επιμελώς την κρύβει). Παράλληλα είναι δυνατόν να κάνει κάποιος κρυφά ελεημοσύνην και όμως να την κάνει «πρὸς τὸ θεαθῆναι». (Αν διαλαλεί την ελεημοσύνην του, αν την δημοσιεύει). Ο Χριστός «το γινόμενον» (την καλή πράξη) ούτε κολάζει (=τιμωρεί) , ούτε στεφανώνει (επιβραβεύει), αλλά την γνώμη, την προαίρεση, την διάθεση. Αν δεν είχε κάμει ο Χριστός αυτήν την λεπτή διάκρισιν, πολλοί θα εγίνοντο «οκνηρότεροι» (διστακτικότεροι) να εκτελούν την ελεημοσύνην, αφού είναι πρακτικά αδύνατον να πραγματοποιεί κάποιος εντελώς κρυφά την ελεημοσύνην. Γι’ αυτό ακριβώς απολύει (ελευθερώνει) τον άνθρωπο από τον φόβον αυτόν και καθορίζει τον έπαινον ή την τιμωρίαν, όχι από αυτήν ταύτην την ελεημοσύνη, αλλά από την προαίρεση, την γνώμη, τη διάθεση του ευεργετούντος ανθρώπου». [ Ο ιερός Χρυσόστομος κάνει διάκριση καλής πράξης από ανθρωπαρέσκειαν, που είναι βλαβερή και καλής πράξεως , που ενεργείται κρυφά, αθέατα, έστω και αν γίνεται μπροστά στους ανθρώπους ] .

Πηγή: «ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΠΡΟΣΕΥΧΗ
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΒΓΟΝΤΖΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΩΦΕΛΙΜΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗΝ
ΤΕΥΧΟΣ 10ΟΝ
Αθήνα

_________________

«Σταυρός, ο φύλαξ πάσης της οικουμένης.
Σταυρός, η ωραιότης της Εκκλησίας.
Σταυρός, βασιλέων το κραταίωμα.
Σταυρός, πιστών το στήριγμα.
Σταυρός, αγγέλων η δόξα
και των δαιμόνων
το τραύμα»